သင္တန္းတက္ရတာ ကိုယ့္အတြက္ အက်ိဳးရွိဖို႔

ယခုေခတ္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ လူအမ်ားစုက သင္တန္းမိ်ဳးစံု တက္ၾကသည္။ တခ်ိဳ႕သင္တန္းေတြက အခေၾကးေငြ ေပးရသလို၊ တခ်ိဳ႕ေတြက အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ကိုယ့္အလုပ္ဌာနေတြက အခမဲ့ စီစဥ္ေပးတာမ်ဳိးျဖစ္သည္။ သင္တန္းတက္ရေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားကိုၾကည့္လွ်င္ ပညာယူခ်င္လို႔၊ လက္ေတြ႔ တတ္ခ်င္လို႔၊ သူငယ္ခ်င္းေတြတက္လို႔ လိုက္တက္ျဖစ္တာ၊ လက္မွတ္ (certificate) ရခ်င္လို႔၊ မိဘေတြ အလုပ္ရွင္ေတြက တက္ခိုင္းလို႔ စသျဖင့္ ကြဲျပားၾကသည္။

က်မတက္ခဲ့ေသာ သင္တန္းမ်ားမွာ တခ်ဳိ႕က ကိုယ့္ဘာသာ ေရြးခ်ယ္ျပီး တက္ခဲ့သလို၊ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ က်မအလုပ္ဌာနမွ တက္ခိုင္း ေသာေၾကာင့္ တက္ရတာျဖစ္သည္။ ကိုယ္ေရြးခ်ယ္တာမဟုတ္ဘဲ တက္ရေသာ သင္တန္းမိ်ဳးမွာေတာ့ ကိုယ့္အခ်ိန္ အလဟႆ မျဖစ္ေအာင္၊ ကိုယ့္အတြက္ တခုခု အက်ိဳးရွိေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲဆိုတာကို က်မ ထည့္သြင္းစဥ္းစားသည္။ အထက္လူၾကီးက တက္ခိုင္းလို႔ တက္ရင္ျပီးတာပဲ ဆိုတာမ်ဳိးလုပ္လွ်င္ သင္တန္းအတြက္ ေပးလိုက္ရေသာ က်မတို႔အခ်ိန္ေတြက ႏွေျမာစရာ ေကာင္း သည္။ ေနာက္ ကိုယ့္အတြက္ ဘာမွ ရမည္မထင္ေသာ သင္တန္းမွာ အနည္းဆံုး တစ္ေနကုန္ေလာက္ ထိုင္ေနရဖို႔ကိုလည္း က်မ အလြန္၀န္ေလးသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ကိုယ္ေရြးခ်ယ္တာမဟုတ္ဘဲ တက္ရေသာ သင္တန္းမ်ဳိးအေပၚ စိတ္၀င္စားမႈရွိလာေအာင္ က်မဘာသာ တိုက္တြန္းသည့္ နည္းတစ္မိ်ဳးကေတာ့ သင္တန္းေပးသူကို ေမးခြန္းေတြ ေမးတတ္သည္။ သင္တန္းေပးသူက မေကာင္းလွ်င္ တျခားသင္တန္း လာ တက္သူမ်ားနွင့္ မိတ္ဖြဲ႔သည္၊ ေဆြးေႏြးသည္။ သူတို႔ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြ၊ အေတြ႔အၾကံဳေတြကို မွတ္သားသည္။ ျပန္လည္ ေဆြးေႏြး ဖလွယ္သည္။ လူေတြက ဘယ္လိုေတြးေခၚၾကတယ္၊ ဘယ္လိုထင္ျမင္ၾကတယ္ဆိုတာေတြကို စဥ္းစားေလ့လာသည္။ ဒါဆို ထို သင္တန္းအျပီး အနည္းနွင့္အမ်ားေတာ့ က်မ အျမင္ပိုက်ယ္လာသည္။

ဘယ္လိုေရြးခ်ယ္မလဲ

ကိုယ္တက္မည့္သင္တန္းကို ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရွိသည့္အခါ က်မတို႔အလုပ္နွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ၊ က်မတို႔ စိတ္၀င္စားေသာ သင္တန္းတို႔ကို ေရြးခ်ယ္သင့္သည္။ ဒါ့အျပင္ ထိုသင္တန္းေပးသူ ထရိန္နာ၏ အလုပ္အေတြ႔အၾကံဳ၊ သူေပးမည့္သင္တန္းနွင့္ ပတ္သက္ျပီး ဘယ္ေလာက္ တတ္ကြ်မ္းမႈရွိလဲ တို႔ကို အရင္ေလ့လာသင့္သည္။

ဥပမာ စာသင္ၾကားေရးပိုင္းနွင့္ ပတ္သက္ျပီး ဆရာေတြကို သင္တန္းေပးသူက သူကိုယ္တိုင္လည္း ဆရာတေယာက္လုပ္ဖူးသူ ျဖစ္ရမည္။ သင္တန္း ေပးနိုင္ေလာက္ေသာ အရည္အခ်င္းနွင့္ အလုပ္ အေတြ႔အၾကံဳရွိသူလည္း ျဖစ္သင့္သည္။ ေခါင္းေဆာင္မႈနွင့္ ပတ္သက္ျပီး သင္တန္းေပးသူက သူကိုယ္တိုင္ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္ေနရာမွာ လုပ္ဖူးသူေတာ့ ျဖစ္သင့္သည္။ ထိုသို႔မဟုတ္ခဲ့ေသာ္ သင္တန္းမွာ စာအုပ္ထဲက စာမ်ားကိုသာ ထရိန္နာက ျပန္ေျပာေနတာကို သြားနားေထာင္ရတာမိ်ဳး ျဖစ္နိုင္သည္။

က်မ မၾကိဳက္ဆံုး သင္တန္းမ်ားတြင္ ထိုသို႔ေသာ သင္တန္းမ်ား ပါ၀င္ သည္။ စာအုပ္ေတြထဲက စာမ်ားကို သင္တန္းသားေတြ နားလည္ ေအာင္၊ ျပန္ အသံုးခ်တတ္ေအာင္ ရွင္းျပတာမိ်ဳး မဟုတ္ဘဲ၊ ဒါျပီး ဒါလုပ္၊ စာအုပ္ေတြထဲမွာ ဒီလို ေျပာထားတယ္ဆိုျပီး သီအိုရီေတြ၊ လုပ္နည္းေတြ ကိုပဲ ျပန္ေျပာျပတာမ်ဳိးကေတာ့ သင္တန္း တက္စရာမလိုဘဲ ကိုယ့္ ဘာသာ စာအုပ္ဖတ္ျပီး ေလ့လာနိုင္သည္။ က်မတို႔တက္ေသာ သင္တန္းေတြက ရရွိတာေတြကို လက္ေတြ႔မွာ ဘယ္ေလာက္ အသံုးခ် နိုင္သလဲဆိုတာ အလြန္အေရးၾကီးသည္။ က်မတို႔ လက္ရွိ အခ်ိန္မွာ ျဖစ္ေစ၊ ေနာက္တခ်ိန္မွာျဖစ္ေစ အသံုး၀င္ေစမည့္ အရာေတြ ကိုေပးေသာ သင္တန္းမ်ဳိးကိုသာ ေရြးခ်ယ္ၾကရမည္။

ေနာက္ျပီး ကိုယ့္လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို ကိုယ္တက္မည့္ သင္တန္းမိ်ဳး တက္ဖူးလား၊ သင္တန္းေပးသူက ဘယ္လိုနည္းမ်ဳိးနဲ႔ သင္တန္းေပးလဲ စတာတို႔လည္း ေမးျမန္းသင့္သည္။ ဥပမာ က်မဆိုလွ်င္ လက္ခ်ာရိုက္သလို အခ်က္အလက္ေတြပဲ ေျပာေနေသာ ထရိန္နာမိ်ဳး၊ ဒါမွမဟုတ္ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေသခ်ာမရွင္းျပပဲ သင္တန္း လာတက္သူေတြကိုပဲ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးခိုင္း၊ အဖြဲ႔လိုက္ တင္ျပ ခိုင္းတာေတြပဲ လုပ္ေနေသာ ထရိန္နာမိ်ဳးတို႔ကို မၾကိဳက္ေခ်။ စကားေတြပဲ ေျပာေနေသာ ထရိန္နာက ပ်င္းစရာေကာင္းလွသည္။ သင္တန္းသားေတြပဲ ေဆြးေႏြး၊ တင္ျပတာေတြပဲ လုပ္ေနရျပီး ဘယ္သူေျပာတာ မွန္တယ္ မမွန္တယ္၊ အဓိပၸါယ္ရွိတယ္ မရွိဘူး ဆိုတာမိ်ဳးကို ခြဲျခားနိုင္ေသာ အခ်က္အလက္ေတြကို ထရိန္နာက မေျပာျပလွ်င္လည္း မေရရာ မေသခ်ာနွင့္ က်မတို႔ ေဆြးေႏြး ရတာေတြ၊ တင္ျပရတာေတြက အက်ိဳးမရွိျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုနည္းနွစ္မ်ဳိးကို ခ်င့္ခ်ိန္ သံုးတတ္ေသာ ထရိန္နာမ်ဳိးကို ၾကိဳက္သည္။

ကိုယ္တက္မည့္သင္တန္းက ကိုယ္လက္ရွိသိထားတာနွင့္ လံုေလာက္သလားဆိုတာလည္း ခ်င့္ခ်ိန္သင့္ သည္။ အကယ္၍ သင္တန္းမွ အေၾကာင္းအရာ ေတြက ကိုယ္သိထားတာနွင့္ အမ်ားၾကီး ကြာဟေနလွ်င္ ကိုယ္က သင္တန္းမွာ မလုိက္နိုင္ပဲ အခ်ိန္ကုန္တတ္သည္။ ဥပမာ သိပၸံဘာသာရပ္ သင္ၾကားေရးနွင့္ ပတ္သက္ေသာ သင္တန္းမ်ဳိးကို က်မ ေပးေသာအခါ လာတက္ၾကေသာ တခ်ိဳ႕ ဆရာမ်ားက ကိုယ္သင္ေနေသာ သင္ခန္းစာမ်ား ကိုေတာင္ မပိုင္နိုင္တာ ေတြ႔ရသည္။ ထိုသို႔ ဘာသာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာကို မပိုင္နိုင္လွ်င္၊ ဘာလို႔ ဒီအပိုင္းကို ဒီလိုသင္တယ္၊ ေမးခြန္းထုတ္တယ္၊ ရွင္းျပတယ္ ဆိုတာမိ်ဳးနွင့္ ပတ္သက္ေသာ သငၾ္ကားနည္းပံုစံေတြအေၾကာင္း သင္တန္းေပးေသာအခါ သူတို႔ သိပ္ နားမလည္ နိုင္ၾကေခ်။ သူတို႔သင္ေနေသာ သင္ခန္းစာမ်ားကို ေသခ်ာသိေသာ ဆရာမ်ားဆိုလွ်င္၊ သင္ၾကားနည္းတခု အေၾကာင္းကို မိတ္ဆက္ေပးလိုက္တာနွင့္၊ သူတို႔အတန္းမွာ ဘယ္လို သံုးနိုင္မယ္၊ ဘယ္လို အခက္အခဲေတြေတာ့ ေတြ႔နိုင္မယ္ စသျဖင့္ ခ်က္ခ်င္းစဥ္းစားျပီး ေဆြးေႏြးနိုင္သည္။

ဘယ္လိုအက်ိဳးရွိေအာင္ လုပ္မလဲ

သင္တန္းတခုကို တက္ေသာအခါ ဘယ္လိုစိတ္ထားအျမင္မိ်ဳးနွင့္ တက္သလဲဆိုတာ အေရးၾကီးသည္။ တခ်ိဳ႕ဆိုလွ်င္ သင္တန္းက ဘာမွရမွာ မဟုတ္ပါဖူး၊ အထက္လူၾကီးက တက္ခိုင္းလို႔ တက္ရတာ ဆိုေသာ စိတ္မ်ိဳးထားျပီး၊ သင္တန္းမွာ  ေသခ်ာနားေထာင္တာမ်ိဳး၊ တက္တက္ၾကြၾကြ ပါ၀င္ေဆြးေႏြး တာမ်ဳိးေတြ မလုပ္ဘဲ ျဖစ္သလိုသာလုပ္ျပီး သူတို႔ laptop ကိုယ္စီနွင့္ အလုပ္မ်ားေနတတ္ၾကသည္။ ထိုသို႔ျပဳမူလွ်င္ တကယ္ပဲ  သင္တန္းတက္ရတာ သူတို႔အတြက္ ဘာမွအက်ိဳးမရွိေတာ့ေခ်။

ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ သင္တန္းေတြေပးေနေသာ က်မအသိတေယာက္က ေျပာဖူးသည္။ ခုေခတ္က သင္တန္းရွိတယ္ေျပာလိုက္ရင္ လူေတြက သင္တန္း တက္ရင္ ဘာရမွာလဲ၊ လက္မွတ္ရမွာလား၊ သင္တန္းတက္သူေတြကို Freebie တခုခု ေပးမွာလား စသျဖင့္ေမးၾကသည္တဲ့။ တခ်ိဳ႕ကလည္း ဘာမွ လက္ေဆာင္ မရမွန္းသိေပမယ့္ စိတ္၀င္စားလို႔ လာတက္တာ ဆိုတာမိ်ဳး ေျပာၾကသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံကို ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ ကူညီေပးေနေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားစြာ၏ မ်ားျပားလွေသာ သင္တန္းမ်ားၾကား အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္ (သို႔မဟုတ္) Freebie စသျဖင့္ ကုိယ့္အတြက္ တခုခုရမွ တက္မည္ဆိုေသာ စိတ္ဓါတ္မ်ိဳးေတြရွိတာ လက္ခံနိုင္ေသာ္လည္း၊ အဲဒါေတြအျပင္ သင္တန္းကေန ပညာ၊ ဗဟုသုတ စေသာ ကိုယ့္အတြက္ အက်ိဳးရွိေစမည့္ တျခားအရာေတြ ရဖို႔ မစဥ္းစားေတာ့ဖူးလားဟု က်မေတြးမိသည္။

တကယ္ေတာ့ သင္တန္းတက္ေသာအခါ သင္တန္းေပးသူ ထရိန္နာဆီကပဲ ပညာ၊ ဗဟုသုတ ရနိုင္တာမဟုတ္။ ကိုယ္နွင့္အတူ တက္ေသာ သင္တန္းသား မ်ားနွင့္ အတူေဆြးေႏြးၾကေသာအခါ တစ္ေယာက္ခ်င္းစီ၏ အေတြ႔အၾကံဳ၊ အေတြးအေခၚတို႔မွ ကိုယ့္အတြက္ ေတြးစရာ၊ အတုယူစရာ၊ ေလ့လာစရာေတြ ရနိုင္သည္။ သင္တန္းသားမ်ားနွင့္ အေတြ႔အၾကံဳေတြ ဖလွယ္ရင္း ကိုယ့္အတြက္ အျမင္က်ယ္ေစသည္။

က်မ၏ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္တစ္ေယာက္ဆိုလွ်င္ သင္တန္းတက္တိုင္း တျခားကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ လာတက္သူမ်ားနွင့္ မိတ္ဖြဲ႔ျပီး သူ႔အဆက္အသြယ္ အသိုင္းအ၀ိုင္းကို က်ယ္ျပန္႔ေအာင္လုပ္သည္။ သင္တန္းမွာ နားခ်ိန္ေရာက္လွ်င္ က်မတို႔က ကိုယ့္အလုပ္ကလူေတြနွင့္ပဲ စကား၀ိုင္းဖြဲ႔ေသာ္လည္း၊ သူက တျခားဌာနမ်ားမွ လူေတြကိုလည္း သြားႏႈတ္ဆက္ျပီး မိတ္ဖြဲ႔တတ္သည္။ ထိုသို႔ျပဳမူေသာေၾကာင့္ သူ႔မွာ အဆက္အသြယ္ေကာင္းေတြ ရွိလာတာ ကိုျမင္ေတာ့ က်မလည္း သူလုပ္တာမ်ဳိးကို အတုယူဖို႔ ၾကိဳးစားမိသည္။

သင္တန္းဆိုတာက က်မတို႔မ်က္စိကို ဖြင့္ေပးလိုက္တာမိ်ဳးေလာက္ပဲ ျဖစ္သည္။ သင္တန္းခ်ိန္အတြင္းတြင္ အခ်က္အလက္ အေၾကာင္း အရာမ်ားကို ျပည့္ျပည့္စံုစံု သင္တန္းေပးနိုင္ဖို႔ ခဲယဥ္းသည္။ အေျခခံသေဘာတရား၊ အခ်က္အလက္မ်ား၊ ဒါမွမဟုတ္ အေၾကာင္းအရာ တခ်ိဳ႔အတြက္သာ အခ်ိန္ရသည္။ ဒါေၾကာင့္ သင္တန္းကရေသာ အေတြ႔အၾကံဳ၊ အခ်က္အလက္၊ ဗဟုသုတ တို႔ကိုသံုးျပီး ေရွ႔ဆက္ ၾကည့္တတ္ဖို႔၊ ကိုယ့္ဘာသာ ၾကိဳးစားတတ္ဖို႔ လိုအပ္သည္။ ဥပမာ က်မဆိုလွ်င္ အင္ဂ်င္နီယာ နည္းပညာ ပိုင္းနွင့္ ပတ္သက္ေသာ သင္တန္းမိ်ဳးကို တက္ျပီးလွ်င္၊ အဲဒါနွင့္ပတ္သက္ျပီး ေနာက္ထပ္ အခ်က္အလက္ေတြ သိဖို႔ ကိုယ့္ဘာသာ စာေတြ ရွာဖတ္ရသည္။ ကိုယ္သင္တန္းမွာ ရခဲ့တာေတြကို ဘယ္လိုလက္ေတြ႔မွာ ျပန္ အသံုးခ်နုိင္မလဲဆိုတာ စဥ္းစားရသည္။ ထိုသို႔မဟုတ္လွ်င္ က်မတက္ခဲ့ေသာ သင္တန္းက လက္မွတ္တခုသာသာ အခ်ည္းနွီးျဖစ္သြားတာမိ်ဳး ၾကံဳခဲ့ရသည္။

စာသင္ၾကားေရးပိုင္းနွင့္ ပတ္သက္ျပီး က်မတက္ဖူးသည့္ သင္တန္းတခ်ိဳ႔မွာဆိုလွ်င္ သင္တန္းေပးသူက သီအိုရီတခ်ိဳ႔ကို မိတ္ဆက္ေပးျပီး၊ လက္ေတြ႔မွာ ထုိသီအိုရီေတြကို ဘယ္လို အသံုးခ်မလဲ၊ ဘယ္လို အခက္အခဲေတြ ရွိလဲ၊ ဘယ္လိုေျဖရွင္းမလဲ စသျဖင့္ သင္တန္းသားမ်ားကို ေဆြးေႏြးေစသည္။ ထိုသို႔ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊ သီအိုရီေတြေပၚ မူတည္ျပီး က်မက ကိုယ္လုပ္ေနတာေတြအေပၚလည္း ကိုယ့္ဘာသာ ျပန္လည္ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ျဖစ္သည္။ ထိုအခါ က်မလက္ရွိလုပ္ေနတာမွာ လိုေနတာေတြ၊ ေကာင္းတာေတြ ေတြ႔လာျပီး၊ လက္ရွိအေျခအေနထက္ ေကာင္းမြန္ တိုးတက္သြားေစသည္။

က်မတို႔ ဘ၀တစ္သက္တာမွာ အျမဲေလ့လာ သင္ယူ တိုးတက္ေနဖို႔ သင္တန္းေတြတက္ၾကရမည္။ ဒါ့အျပင္ သင္တန္းတက္ဖို႔ ေပးဆပ္ရေသာ က်မတို႔အခ်ိန္ေတြကိုလည္း အက်ိဳးရွိေအာင္ လုပ္ဖို႔လိုအပ္သည္။ သင္တန္းတခုတက္ျပီးတိုင္း ကိုယ့္နာမည္ပါေသာ လက္မွတ္တစ္ခု (သို႔မဟုတ္) စာရြက္တစ္ရြက္တင္မက ကိုယ့္အတြက္ တစံုတရာေတာ့ အက်ိဳးရွိစြာ က်န္သြားသင့္သည္။ က်မရဲ႕ ဆယ့္သံုးနွစ္ေက်ာ္ လုပ္သက္အတြင္းမွာ စကၤာပူနွင့္ ထိုင္းနိုင္ငံတို႔မွာ သင္တန္းေတြတက္ခဲ့ဖူးသလို၊ သင္တန္းေတြေပးသူလည္း ျဖစ္ခဲ့သည့္ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားေပၚ အေျခခံျပီး ေရးသားလိုက္သည့္ ဒီေဆာင္းပါးက စာဖတ္သူတို႔ သင္တန္းတက္ရာမွာ အေထာက္အကူ တစံုတရာျဖစ္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္မိပါသည္။

ခင္ႏွင္းစိုး

၆ ဇူလိုင္ ၂၀၁၂

khsoesoe@gmail.com

(၁၂ ရက္ ဇူလိုင္ ၂၀၁၂ ထုတ္ Venus News Journal တြင္ ေဖာ္ျပျပီး ျဖစ္သည္)